Çeneleri İlgilendiren Ortodontik Anomaliler
Diş hekimliğinin uzmanlık dallarından olan Ortodonti; diş, çene ve yüz yapısında görülen anomalilerin tespiti ve tedavisi ile ilgilenen bilim dalıdır. Dr. Edward H. Angle tarafından kurulan ortodonti dalı, diş kavislerine ve çenelerin bazal kavislerine göre, diş dizilimlerinin çene ve dokularla ilişkilerine göre problemlerin tespit edilmesi ve engellenmesi ile düzeltilmesi amacıyla çalışmaktadır.
Halk dilinde diş teli tedavisi olarak bilinen ortodonti uzmanlığı, sadece dişlerdeki çapraşıklıklar ile ilgilenmemekte, çene ve yüz genelindeki problemlerin tamamının tespit edilmesi ve çözülmesini sağlamaktadır. Cerrahlar ile birlikte koordineli şekilde çalışan ortodonti uzmanları "Ortognatik Cerrahi" denilen tedavilerin bir bölümünü gerçekleştirmektedir. Çeneleri ilgilendiren ortodontik anomaliler de ortodonti sayesinde çözüme kavuşturulur.
Ortodontik tedavi koruyucu, durdurucu, tedavi edici ve pekiştirme olmak üzere 4 bölümden oluşur. Çene ortodontisi hem durdurma hem de tedavi edici aşamada gerçekleştirilmektedir.
Çeneleri İlgilendiren Anomaliler
Çeneleri ilgilendiren anomaliler, genel olarak çocukluk döneminde fark edilmeye başlarlar ancak ailelerin yeterince bilinçli olmaması nedeniyle ihmal edilir. Bu da ileri yaşlarda görünümde dengesizliklere ve çene işlevi problemlerine neden olur. Son yıllarda ortodonti teknolojisinin gelişmesiyle ortognatik cerrahi başarılı bir şekilde yapılsa da alt çene geriliği ve çene darlığı gibi sorunlarda erken teşhis önemlidir.
Ailelerin çocuklarında gözlemleyebileceği ya da yetişkinlerde tedavi edilebilecek olan çene bozukluğu türleri:
- Open bite (Açık kapanış)
Çeneleri ilgilendiren ortodontik anomaliler arasında ilk fark edilenlerden biri açık kapanış durumudur. Ön bölgede ya da arka bölgede dikey yönde dişlerin birbirleriyle temas halinde olmamasıdır. Fark edildiğinde ortodonti uzmanı ile birlikte tel ve damaklık tedavisi uygulanabilir.
- Sınıf ll Anomalisi (Üst Çene İleriliği veya Alt Çene Geriliği)
Sınıf ll Divizyon 1: Çene ortodontisi açısından önemli olan bu durumda üst çenenin ileride ya da alt çenenin geride olduğu görülür. Alt çene gelişiminin az olması ya da üst çene gelişimin alt çeneye göre daha fazla olması veya her iki gelişim bozukluğunun bir arada olmasıyla ortaya çıkar. Şiddetli olduğu vakalarda alt dudak üst ön dişlerin arkasında konumlanabilir ve üst dişleri öne doğru iterek bozukluğun artmasına sebep olabilir.
İleri çene bozukluğu durumunda fırlak dişler, dudakları kapamada zorlanma, silik bir çene ucu gözlemlenir. Diş etinde yaralanmalara neden olabilen çene bozukluğu, çocukluk döneminde tedavi edildiğinde problemin olduğu çeneye uygun fonksiyonel apareylerle ortopedik çene tedavisi ve sonrasında sabit ortodontik tedavi uygulanır. Erişkin bireylerde ise bu problemin çözümü sabit ortodontik tedaviyle mümkündür. Şiddetli vakalarda ise ortognatik cerrahi de uygulanabilir.
- Sınıf II Divizyon 2
Üst çenenin alt çeneyi dikey yönde aşırı örtmesi durumu olan Sınıf II Divizyon, genellikle yüze alt dudağın aşağıya sarkması ve belirgin alt dudak sulcusu (çizgisi) şeklinde yansıyan çeneleri ilgilendiren ortodontik anomaliler arasındadır. Çene tedavisi gerektiren problemde arka bölgedeki dişlerin ön-arka yön ilişkisi bozulmuş ve alt çene daha geride konumlanmıştır. Ortodonti ve ortognatik cerrahi ile birlikte çözüme kavuşturulabilir.
- Sınıf lll Anomalileri (Alt Çene İleriliği veya Üst Çene Geriliği)
Çeneleri ilgilendiren anomaliler arasında alt çenenin konum olarak üst çeneden ileri olma durumu da yer alır. Bu çene bozukluğu durumunda hastanın üst dudağı basık, alt dudak sulcusu (çizgisi) silik, çene ucu belirgindir.
Çene ortodontisi ve ortognatik cerrahi alanına giren alt çene ileriliği vakalarında tersine derin kapanış denilen alt ön dişlerin üst ön dişlerin önünde yer aldığı ortodontik bozukluklar mevcuttur. Eklem rahatsızlıklarına ve çene eklemi bozukluklarına yol açabilir. Fonksiyonel apareyler ve ortopedik tedaviyle birlikte sabit ortodontik tedavi problemi giderebilir. Aynı zamanda ileri vakalarda ortognatik cerrahi uygulanarak yumuşak dokuda ve çeneler arasında düzgün ilişki sağlanabilir.
- Üst çene darlığı (Çapraz kapanış)
Üst çene darlığı anomalisinde herhangi bir nedenle ( ağız solunumu ya da irsiyet) üst çenede daralma ve derinleşme görülür. Buna bağlı olarak arka bölgelerde alt çene daha geniş görülür ve dişlerde çapraz kapanışlar meydana gelir.
Çeneleri ilgilendiren ortodontik anomaliler, çene ortodontisi ve ortognatik cerrahi ile tedavi edilmektedir. Kişinin diş ve çene yapısına uygun braketler ve apareyler tasarlanarak çenenin sahip olması gereken boyutuna ve fonksiyonuna kavuşması sağlanmaktadır. Çene tedavisi, ortodonti uzmanı tarafından deneyimli bir ekiple gerçekleştirildiğinde istenen başarılı sonuçları vermektedir.
Çeneleri ilgilendiren anormaliler ve çene ameliyatı hakkında aklınıza takılan soruları ortodonti uzmanları yanıtlasın, tedavi süreciniz hakkında bilginiz olsun...
